- EN 136 Bu standard, solunumla ilgili koruyucu cihazlara ait tam yüz maskeleri için en az özellikleri kapsar.
- EN 140 Bu standard, solunumla ilgili koruyucu cihazların bir parçası olarak kullanılan yarım maskeler ve çeyrek maskelere ait en az özellikleri kapsar.
- EN 143:2021 Bu standard, koruyucu solunum cihazları olarak kullanılan toz filtrelerin özellikler, deneyler ve işaretlemelerini kapsar.
- EN 149 Bu standard, ortamdan uzaklaşılamayan durumlarda, parçacıklara karşı koruma amaçlı kullanılan solunumla ilgili koruyucu cihazlardan filtreli yarım maskelere ait asgarî özellikleri kapsar.
- EN 14387:2021 Bu standard, solunumla ilgili desteksiz koruyucu cihazların bileşeni olarak kullanılan gaz filtrelerini ve birleşik filtreleri kapsar.
- EN 12941 Hava destekli solunum cihazları – Sürekli akışlı basınclı hava hatlı solunum aparatı – Kurallar, deneyler, işaretlemeler.
- EN 12942 Solunumla ilgili koruyucu cihazlar – Kask veya başlıkla kullanılan güçlendirilmiş filtreli cihazlar – Özellikler, deney ve işaretlemeler.
- EN 14594 Bu standard solunumla ilgili bir koruyucu cihaz olarak bir başlıkla birlikte basınçlı hava borulu solunum cihazına ait minimum özellikleri kapsar.
- EN 1835 Bu standard, gaz veya parçacık halinde veya her ikisinin karışımı şeklinde kirleticilerin bulunduğu ortamlarda kullanılması amaçlanan, hafif işler için imâl edilmiş basınçlı hava hatlı, baret veya başlıkla kullanılan solunum cihazlarında bulunması gereken en şartları kapsar.
Solunum Maskeleri
(Toz Maskeleri, Yarım Yüz ve Tam Yüz Maskeleri, Hava Destekli Maskeler)
Toz/Partikül Maskeleri: Burun, ağız ve çeneyi örten, toz/partikül, sis, buhar ve duman için kullanılan solunum maskeleri.
Yarım Yüz Maskesi: Burun, ağız ve çeneyi örten solunum maskeleri.
Tam Yüz Maskesi: Göz, burun, ağız ve çeneyi örten solunum maskeleri.
Ters Basınçlı Maskeler: Kirli havanın atmosferden filtre ile çekilerek temizlenmesi için nefes alıp vermeyi temel alan maskelerdir.
Enerji ile Çalışan Maskeler: Kirli havanın atmosferden filtre ile çekilerek yüz kısmına temiz hava tedarik etmek için fan-motor gücünden yararlanan maskelerdir.
Destekli Maskeler: Temiz havanın yüz kısmına (facepiece) doğrudan bağımsız bir kaynaktan temin edildiği maskelerdir.
Toz/Partikül Maskeleri
FFP1: Toksik olmayan katı ve sıvı aerosollere karşı koruma..
FFP2: Düşük / Orta toksisit katı ve sıvı aerosollere karşı koruma.
FFP3: Yüksek toksisiteli katı ve sıvı aerosollere karşı koruma.
Enerji ile Çalışan Maskelere ilişkin Avrupa Standardı
EN146(1991) – Başlık içeren enerji ile çalışan partikül filtre cihazı. Başlık içeren ve katı yada katı ve sıvı aerosollere karşı koruma sağlayan enerji ile çalışan partikül filtre cihazı. Bu cihaz en azından yüzü kapatan (gözler, burun, dudak ve çene) bir ek ile bir başlık, enerji ile çalışan üfleme cihazı ve bir adet filtre bir arada kullanılabilen birden fazla filtre içerir. Fan kullanıcıya filtreden geçirilmiş hava akışı sağlar. Havanın kullanıcının gerek duyduğundan fazlası ventil yada diğer çıkışlar yoluyla boşaltılır.
Cihaz THP1, THP2 ve THP3 olarak sınıflandırılır.
Partikül filtreleri EN 143:2021’e göre test edilir; renk kodu Beyazdır.
EN12941 (1998) – Başlık içeren enerji ile çalışan filtreli cihazlar
EN12941, EN146 1991’in yerine yürürlüğe konmuştur.
Başlık içeren belirli gaz ve buharlara, partiküllere (katı ve/veya sıvı aerosoller) yada hem gaz hem de partiküllere karşı koruma sağlayan, düşük hava akışı uyarısı veren enerji ile çalışan filtreli cihazları içerir.
Bu cihaz tipik olarak aşağıdakileri içerir:
Başlık, yüze filtrelenmiş hava temin etmek üzere kullanıcı tarafından taşınan/takılan bir turbo ünite, tedarik edilen havanın geçtiği filtre yada filtreler, kullanıcının ihtiyaç duyduğundan fazla havanın boşaltıldığı tasarıma göre değişen ventil yada diğer çıkışlar.
Cihaz TH1, TH2 ve TH3 olarak sınıflandırılır.
EN147(1991) – Tam yüz maskesi, yarım maske yada ağız/burun maskesi içeren güç destekli partikül filtre cihazı
Tam yüz maskesi, yarım maske yada ağız/burun maskesi içeren ve katı yada katı ve sıvı aerosollere karşı koruma sağlayan güç destekli partikül filtre cihazı. Cihaz tam yüz maskesi, yarım maske yada ağız/burun maskesi, enerji ile çalışan üfleme cihazı, yüz parçasına verilen havanın geçtiği filtre/filtreler, fazla havanın ve solunan havanın boşaltıldığı ventil/ventilleri içerir.
Cihaz TMP1, TMP2 ve TMP3 olarak sınıflandırılır.
EN12942 (1998) – Tam yüz maskesi, yarım maske yada ağız/burun maskesi içeren güç destekli filtre cihazı
EN12942, EN147:1991’in yerine yürürlüğe girmiştir.
Tam yüz maskesi, yarım maske yada ağız/burun maskesi içeren belirli gaz ve buhara, partiküllere (katı ve/veya sıvı aerosoller) yada hem gaz hem de partiküllere karşı koruma sağlayan güç destekli filtre cihazı. Cihaz sürekli hava sağlar yada solunuma duyarlı olabilir.
Cihaz tipik olarak aşağıdakileri içerir:
Tam yüz maskesi, yarım maske yada ağız/burun maskesi,
yüz parçasına filtrelenmiş hava temin eden enerji ile çalışan turbo ünite,
tedarik edilen havanın geçtiği filtre yada filtreler,
solunan hava ve kullanıcının ihtiyaç duyduğundan fazla havanın boşaltıldığı tasarıma göre değişen ventil yada diğer çıkışlar.
Cihaz TM1, TM2 ve TM3 olarak sınıflandırılır.
Destekli Maskelere İlişkin Avrupa Standardı
EN270 (1994) – Başlık içeren sıkıştırılmış hava hattı bulunan solunum cihazı
Hava içermeyen ancak kullanıcıya sıkıştırılmış hava kaynağından hava temin eden, kask içeren sıkıştırılmış hava hattı bulunan solunum cihazı. Cihaz kullanıcının taşıyabileceği ayarlanabilir daimi akış ventili (regülatör) ile takılabilir. Solunan hava ve fazla gelen hava dış ortama verilir. Sıkıştırılmış hava tedarik tüpü kullanıcının sıkıştırılmış hava tedarik eden kaynakla bağlantısını sağlar.
EN 14594 :2005 – Bir başlıkla birlikte basınçlı hava hatlı solunum cihazı
EN 14594, EN270 (1994) ’ün yerine yürürlüğe konmuştur.
EN1835 (1999) – Hafif yoğunluktaki işe yönelik olup kask, başlık içeren sıkıştırılmış hava hattı bulunan solunum cihazı
Kullanıcıya sürekli hava temin eden, hafif yoğunluktaki işlerde kullanıma yönelik olup kask içeren sıkıştırılmış hava hattı bulunan solunum cihazı. Cihaz kullanıcının taşıyabileceği ayarlanabilir daimi akış ventili (regülatör) ile takılabilir. Solunan hava ve fazla gelen hava dış ortama verilir. Sıkıştırılmış hava tedarik tüpü kullanıcının sıkıştırılmış hava tedarik eden kaynakla bağlantısını sağlar.
Sıkıştırılmış hava hattının azami boyu 10 metredir. Cihaz LDH1, LDH2 ve LDH3 olmak üzere üç sınıfa ayrılır.
EN 14594 Sürekli akışlı basınclı hava hatlı solunum aparatı – Kurallar, deneyler, işaretleme
EN 14594, EN 1835:1999 ’un yerine yürürlüğe konmuştur.
Filtre Türleri ve Filtreleme Hakkında Bilgi
Gaz filtreleri ortadan kaldırdıkları gazın türüne göre sınıflandırılır:
A Tipi: Üretici tarafından belirtilen şekilde kaynama ısısı 65˚C’den yüksek belirli organik gaz ve buharlara karşı kullanılır.
A Tipi filtrelerin Kahverengi renk kodu ile işaretlenmesi gereklidir.
B Tipi: Üretici tarafından belirtilen şekilde belirli inorganik gaz ve buharlara karşı kullanılır. (CO hariç) .
B Tipi filtrelerin Gri renk kodu ile işaretlenmesi gereklidir.
E Tipi: Üretici tarafından belirtilen şekilde sülfür dioksit ve diğer asitli gaz ve buharlara karşı kullanılır.
E Tipi filtreler Sarı renk kodu ile işaretlenmelidir.
K Tipi: Üretici tarafından belirtilen şekilde amonyak ve organik amonyak türevlerine karşı kullanılır.
K Tipi filtreler Yeşil renk kodu ile işaretlenmelidir.
A,B,E ve K Tipi filtreleri ayrıca filtre kapasitesine göre de sınıflandırılır:
1.Sınıf – 1000ppm’e kadar, düşük kapasiteli
2.Sınıf – 5000ppm’e kadar, orta düzey kapasite
3.Sınıf – 10.000ppm’e kadar yüksek kapasiteli
NO Tipi: Nitrojen Oksitlere karşı kullanılır. Filtrenin filtre sınıfının yanı sıra Mavi-Beyaz renk kodu ile işaretlenmesi gereklidir.
CO Tipi: Karbonmonoksitlere karşı kullanılır. Filtrede partikül filtresi bulunur. Filştrede filtre sınıfının yanı sıra Siyah renk kodu ile işaretlenir.
Hg Tipi: Civaya karşı kullanılır. Filtrenin filtre sınıfının yanı sıra Kırmızı-Beyaz renk kodu ile işaretlenmesi gereklidir.
Filtre Kombinasyonları
Filtre birden fazla türün kombinasyonu ise her türün gerekliliklerine ayrı ayrı uygun olmalıdır. Ayrıca filtrenin her renk kodu ile işaretlenmesi gerekir. Örneğin ABEK2P3 filtresi şu şekilde işaretlenir: Kahverengi, Gri, Sarı, Yeşil ve Beyaz
Partikül Filtreleri
Partikül filtreleri filtre etkinliğine göre sınıflandırılır. P1, P2 ve P3 olmak üzere üç sınıfa ayrılır. P1 filtreleri yalnız katı partiküllere karşı kullanılır. P2 ve P3 filtreleri hem katı hem sıvı yada yalnız katı partikülleri ortadan kaldırma yeterliliğine göre alt gruba ayrılır.
Partikül filtreleri renk kodu Beyazdır.
AX Filtreleri
AX filtreleri kaynama noktası düşük belirli organik bileşenlere karşı kullanılır. Bir tür ve AX sınıfı olarak sınıflandırılır. Üretici tarafından belirtilen şekilde bu bileşenlere karşı kullanılan kombine filtreler ve partiküller partikül etkinliğine göre sınıflandırılır: AXP1, AXP2 ve AXP3 Tipi. (Kombine filtredeki partikül filtresi EN 143:2021 partikül standardına uygun olmalıdır.)
AX filtreleri renk kodu Kahverengidir. AXP1/P2/P3 renk kodu Kahverengi-Beyazdır.
SX Filtreleri
SX filtreleri özel olarak adlandırılan bileşenlere (gaz ve buhar) karşı kullanılır ve tek bir tür ve SX sınıfı olarak sınıflandırılır. (Nitrojen
oksit, cıva ve karbon monoksit hariç)
Özel olarak adlandırılan gaz, buhar ve partiküllere karşı kullanılan kombine filtreler partikül etkinliğine göre sınıflandırılır: SXP1,SXP2 ve
SXP3 Tipi. (Kombine filtredeki partikül filtresi EN 143:2021 partikül standardına uygun olmalıdır.)
SX filtre renk kodu Menekşe rengidir, SXP1/P2/P3 renk kodu Menekşe Rengi-Beyazdır.
SOLUNUM FİLTRELERİ İÇİN KORUMA SINIFI RENK KODLAMALARI